سنگهایی که در ساختمان به کارمیروند با نامهای سنگ قواره، سنگ بادبر ،سنگ لاشه، و سنگ پلاک شناخته میشوند. انواع سنگ ساختمانی به یکی از صورتهای طبیعی میباشند؛ مانند: «قلوهسنگ»، «کار شده» و «بادبر و خرد» یا از معدن حاصل میگردد که باید جهت مصرف در ساختمان آماده شود که این آمادهسازی معمولاً به دو صورت کار شده و خرد شده (شن و ماسه) صورت میپذیرد.
سنگ ساختمانی قواره
سنگی است که از سنگ لاشه بدست می آید و در کارگاه ساختمانی با کمی تیشه کاری ابعاد منظمی یافته و دارای گوشه های معین می گردد از سنگ قواره برای دیوارهای باربر ، جدول .سازی و کف. سازی هایی که نیاز به کمی نما سازی دارن استفاده می شود.
سنگ ساختمانی بادبر
سنگی است که با تیشه کاری کاملا شکل منظمی یافته و بویژه یک طرف آن شکل صاف به خود میگیرد .سنگ بادبر را در تونل سازی ، پل سازی ، جدول سازی ، دیوار های باربر و غیر باربر ، سنگفرش و پله استفاده می کنند و یکی از عمده ترین کاربردهای مهندسی سنگ لاشه و مالون بویژه در نقاط کوهستانی اجرای قوسهای سنگی است که در پلها ، درگاهها و طاق .زیرین دالانهای سنگی مورد مصرف قرار میگیرد.
سنگ ساختمانی پلاک
برای نما سازی در سطوح از سنگ پلاک استفاده می شود برای تهیه سنگ پلاک سنگ قله را در کارگاه سنگبری به ضخامتهای مورد نظر برش داده و سپس آن را تا حد جلا و آینه شدن ساب می دهند.
سنگ تزئیناتی ارزان را از تراورتن و سنگهای گران قیمت را از گرانیت و مرمر انتخاب می کنند. سنگ پلاک را برای تزئینات داخل و خارج ساختمان و در کف ، دیوارپله ، کف پنجره ، کنار و زیر دیوار گچی و .وسایل تزئیناتی نظیر گلدان ، شمعدان ، جدول و جوی و غیره استفاده می کنند.
سنگهای کار شده را به شکل یک تیشهای، دو تیشهای، تخت، تراش، ساییده، لاشه و کلنگی در قسمتهای گوناگون ساختمان مانند پی، دیوار، نمای کرسیچینی (ازاره)، نمای دیوار، پله، فرشکفها و نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده میکنند. نامگذاری سنگهای خرد شده با توجه به ریزی و درشتی دانههایشان انجام میگیرد.
از انواع سنگ ساختمانی مورد استفاده در ساختمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سنگ تراورتن (Travertine)
تراورتن به رنگهای متنوع سفید، کرم، خاکستری، قرمز و … وجود دارد. این سنگ را برای نماسازی داخل و خارج ساختمان به کار می برند.
سنگ مرمریت (Marbel)
مرمر از انواع سنگ های دگرگون است که در رنگهای سفید، خاکستری، سیاه، سبز، قرمز، زرد و ارغوانی می باشد. سنگ مرمر را برای تزئینات و نما سازی داخل ساختمان شامل، کف، دیوار و کارهای هنری بکار می برند.
سنگ گرانیت (Granite)
از انواع سنگهای آذرین بوده و بسیار سخت و محکم، بادوام و بسیار جلا پذیر است. گرانیت خرد شده را برای تهیه بتن زیر سازی جاده و راه آهن و سنگ ساختمانی آن را برای بناهای یادبود، زیربنای تاسیسات، تزئینات داخل و خارج ساختمان و کف سازی به کار می برند. از انواع گرانیت ساختمانی میتوان گابرو، دیاباز که اصطلاحا به ان گرانیت سیاه هم می گویند نام برد.
سنگ کوارتزیت (Quartzite)
این سنگ با ظاهر زبر و بلوری خود قابل شناسایی است. کوارتزیت را بخاطر ظاهر زبر آن بیشتر در ساختمان های ارزان قیمت و روستایی به کار می برند. رنگ آن بیشتر قهوه ای سوخته، سرخ، خاکستری و قهوه ای است.
ماسه سنگ (Sand Stone)
این سنگها از نوع رسوبی هستند که از چسبیدن دانه های سیلیس به یکدیگر به وجود آمده اند. رنگ این سنگها معمولاخاکستری، قهوه ای، سرخ و ارغوانی است. ماسه سنگ کاملا سیمانی شده را ممکن است کاملاخرد نموده و در زیر سازی راه آهن و جاده ها به کار برند. همچنین ماسه سنگ کوارتزی رابه عنوان ماسه ریخته گری و ماده اولیه شیشه استفاده می کنند.
سنگ لایم استون (Limestone)
این گونه سنگها به نسبت سنگهای تراورتن و مرمر به لحاظ زمین شناسی جوانتر بوده و در معرض فشار و دمای بالا قرار نگرفتهاند. از این رو سنگهای کاملاً رسوبی محسوب میشوند. این سنگها به نسبت مرمریت و تراورتن بیشترین جذب آب را دارند و در مقابل فرسایش مقاومت کمتری دارند.
نمونههایی از پر مصرفترین سنگهای لایم استون عبارتند از : سنگ سمیرم، کوه سفید قم، اسلام آباد و … مزایای این سنگ قیمت مناسب و یکدستی در رنگ آن است و جذب آب بالا و مقاومت کم در برابر فرسایش از معایب آن است. از این رو این سنگها تنها برای مکانهای دور از رطوبت و فرسایش میتوان توصیه کرد. بهترین مکان کاربرد آن کنار راه پلهها (بغل پلهها) و دیواره پارکینگ میباشد.
سنگ چینی(کریستال)
توده سنگ های آهکی که در اثر عوامل درونی، نظیر درجه حرارت و فشار، دوباره متبلور شده اند و از این رو جزء سنگ های دگرگون به شمار می روند. سنگ چینی در دو دهه اخیر در ایران مصطلح شده و احتمالا به آن جهت چینی گفته اند که در ضخامتهای کم (حدود دو سانتیمتر) در مقابل ضربه صدای چینی میدهد.
سنگ چینی دارای تنوع رنگ پایینی میباشند و معمولاً به رنگ سفید و یا رنگ سفید با هاله یا رگههای زرد میباشد.
سنگ توف (Tuff)
از انواع سنگهای خاکسترآتشفشان بوده که به علت چسبندگی کم ذرات آن در اثر هوازدگی پوسته پوسته می شود و به صورت دانه های ریز از آن جدا می شود. این سنگ را به علت سبزی چشم نوازی که دارد درکار دیوار سازی، پارک سازی و دیوارهای حایل استفاده می کنند.
سنگ گابرو (Gabro)
سنگ گابرو از جمله سنگ های آذرین درونی است که بافت آن درشت بوده و رنگی تیره دارد. گابرو در رنگ های خاکستری مایل به سبز، سیاه و سبز موجود است و اگر سطح آن صیقل داده شود زیبایی بی نظیری را به تصویر خواهد کشید. این سنگ به دلیل عدم آسیب در برابر هوازدگی، برای کفپوش و نمای خارجی ساختمان مناسب است. سنگ گابرو با جذابیت خاص خود برای ساخت کانتر آشپزخانه و کاشی گزینه ای ایده آل است و هم در دکوراسیون داخلی و هم نمای خارجی کاربرد دارد.
سنگ دیوریت
سنگ دیوریت نوعی سنگ آذرین است که دانه های آن درشت و رنگ آن خاکستری، خاکستری مایل به سبز و خاکستری تیره می باشد. دانه بندی این سنگ ممکن است شکل دار، بدون شکل و یا هم اندازه باشد.
امروزه از سنگ دیوریت در کف ساختمان، پله ها و نماکاری استفاده می شود. این سنگ کمیاب است و اغلب در مناطق آتش فشانی یافت می شود. در گذشته این سنگ را برای نوشتن کتیبه به کار می بردند. سختی سنگ دیوریت به حدی است که در دوران باستان از آن برای تراشکاری سنگ گرانیت استفاده میکرده اند.
این سنگ نسبتا کمیاب می باشد و در مناطق آتش فشانی بوجود می آید که بسیار سخت می باشد. به همین دلیل تراش و کار با آن مشکل است که در تمدن های باستان از آن برای تراش و کنده کاری سنگ گرانیت استفاده می شده از سنگ دیوریت در سنگ نما، سنگ پله، کف و در جاده سازی استفاده می شود.
سنگ لاشه
سنگی است که شکل خاصی نداشته و به همان صورتی که از معدن آورده می شود بکارمی رود و کاربرد آن در زیرسازی ها، پر کردن فاصله بین سنگها و کف سازی خشن محدود می شود.