انتخاب سنگ ساختمانی مناسب

 

سنگ ساختمانی بایستی از لحاظ بافت و ظاهر، یکنواخت و بدون ترک بوده و عاری از رگه‌های خاکی مارنی، میکانی، پریت، ترکیبات سولفاتی و سولفیدی (حداکثر SO3 به ۱% وزنی محدود می‌شود) و سایر موادی باشند که تحت‌تأثیر عوامل جوّی و هوازدگی خراب می‌گردند؛ زیرا در این صورت استحکامی نخواهند داشت.

دو گروه از سنگ‌های طبیعی که در نمای ساختمان به کار می‌روند، سنگ‌های آهکی و سنگ‌های آذرین هستند. سنگ‌های آهکی معمولاً به دلیل وجود رگه‌هایی که در آنها دیده می‌شود، استحکام چندانی ندارند. مشکل سنگ‌های آذرین معمولاً جذب آب پایین و عدم چسبندگی با بدنه ساختمان است.

انتخاب سنگ نما

نمای ساختمان به دلیل قرار گرفتن در معرض شرایط جوی (باران، یخبندان، آفتاب و آلاینده‌ها) از اهمیت خاصی برخوردار است. سنگ نما باید ویژگیهای خاصی داشته باشد تا بتواند در برابر این عوامل دوام بیاورد. بنابراین سنگی که جهت نما استفاده می‌شود باید شرایط زیر را داشته باشد:

– متناسب با آب و هوای منطقه باشد: سنگ باید متناسب با شرایط اقلیمی انتخاب گردد. مثلاً در مناطق سرد و مرطوب، سنگ باید دارای تخلخل بسیار کم باشد. در غیر این صورت ممکن است بر اثر یخبندان متلاشی شود یا در مکان‌هایی که امکان وزش طوفان شن وجود دارد، سنگ در معرض سایش بوده و باید مقاومت به سایش بالا داشته باشد.

– قابلیت صیقل خوردن و برش را داشته باشد.

– مقاومت‌های کششی و خمشی نسبتا خوبی را دارا باشد.

– ترکیبات کانی شناسی آن باید در نظر گرفته شود: کانیهای مضر (کانیهای آهن) در برابر آب و هوا اکسیده شده و در نتیجه فرسودگی زودرس را به وجود می آورند. وجود ناخالصی به صورت مجتمع در یک نقطه و یا یک امتداد، نقطه ضعف بوده و میتواند باعث تخریب سنگ شود.

– سنگ انتخابی باید چسبندگی خوبی را با ملات داشته باشد (دارای جذب آب مناسب باشد).

– رنگ آن با ثبات باشد و در برابر بخارها و گازها و پرتو آفتاب پایدار باشد.

به این ترتیب از عوامل موثر بر انتخاب سنگ ابتدا توجه به کاربرد آن در ساختمان می باشد و پس از آن می توان به عواملی مانند دوام، آنالیز فیزیکی و شیمیایی سنگ، رنگ سنگ و قیمت سنگ اشاره نمود.

رنگ سنگ ساختمانی

ثابت بودن رنگ سنگ بستگی به مکان مورد نصب آن دارد. سنگ های مرمریت رنگی مخصوصا رنگ های تیره اگر در فضای داخلی نصب شوند و به دور از تابش خورشید باشند، سالیان سال رنگی ثابت خواهند داشت، اما اگر همان سنگ در معرض ناملایمات جوی و نور خورشید قرار بگیرد سریعا رنگ خود را از دست می دهد.

یکی دیگر از عوامل تغییر رنگ سنگ وجود کانی های ناپایدار در آن است که به سهولت به کانی های دیگر تبدیل شده و این تغییرات باعث تغییر رنگ سنگ مخصوصا سنگ های سفید و روشن می گردد.

از عوامل دیگر وجود مقادیر آهک در سنگ است که به مرور زمان باعث شوره زدن سطح سنگ شده و به صورت لکه های سفید ظاهر می گردد. نگ سنگ از ویژگیهایی است که از نظر اقتصادی نیز بسیار مهم است . سنگهایی با رنگ سبز ، لاجوردی و قرمز که کمیاب هستند دارای ارزش بیشتری می باشند.

دوام سنگ ساختمانی

دوام یک سنگ ساختمانی پایداری آن در مقابل تهاجام شیمیایی و عوامل هوازدگی است. متاسفانه دوام سنگ که باید مهمترین عامل در انتخاب سنگ باشد، اغلب مورد توجه قرار نمی گیرد . بسیاری از ساختانی گران قیمت وجود دارد که در انتخاب سنگ آنها به این موضوع توحه نشده و از این ناحیه متضرر شده اند.

از عوامل طبیعی که روی این موضوع اثر می گذارند ، ساخت ، بافت و ترکیب کانی شناسی را می توان نام برد. موقعیت نصب سنگ در ساختمان و کاربرد آن نیز عامل دیگری است که روی دوام سنگ موثر است . علاوه بر این ، شرایط آب و هوایی نیز بسیار مهم است . در آب و هوای گرم و مرطوب، هوازدگی شیمیایی و در آب و هوای سرد و خشک ، هوازدگی فیزیکی مؤثرتر است.

ساخت سنگ ساختمانی

هر ضعفی در ساختار سنگ اثر تهاجم عوامل هوازدگی را سرعت می بخشد . بنابراین سطوح درزه ها ، سطوح لایه بندی ، سطوح گسل یا هر نوع شکاف ناشی از گسل یا چین خوردگی (شامل ترکهای برشی) همگی شرایط مناسب را برای تأثیر عوامل هوازدگی و یخبندان به وجود می آورند.

 کانی های مضر

برخی از کانیهای مشخص ( سولفورهای آهن ) را می توان در کلیه شرایط به عنوان کانیهای مضر در نظر گرفت ، در حالی که برخی از کانی های دیگر ، مانند میکا فقط در مقادیر زیاد و در برخی از سنگها مانند ماسه سنگها و مرمرها مضر هستند.

یکی از علل تغییر رنگ در سنگها که کمتر مورد توجه قرار می گیرد، وجود کانیهای ناپایدار است که به سهولت به کانی دیگری تبدیل می شوند ، این کانیها اغلب از نوع سولفورهای آهن بوده ، در مجاورت رطوبت اکسیده شده و به هیدروکسید تبدیل می شوند که نتیجه آن لکه دار شدن سنگ است .

ویژگی فنی سنگ های ساختمانی

ویژگی فنی سنگ ساختمانی با آزمایش های فیزیکی و شیمیایی بدست می آید و بسته به نوع، ساختار و کانی های تشکیل دهنده آن متفاوت است. آزمایش های شیمیایی سنگ ها تا حدودی ترکیب شیمیایی آنها را نشان می دهد و ترکیبات مضر و بررسی های کانی شناسی را به عمل می آورد. ساختار فیزیکی سنگ نیز با کمک معیارهایی از جمله وزن مخصوص، مقاومت فشاری، مقاومت سایشی، میزان تخلخل،  میزان جذب آب، تخلخل و… سنجیده می شود.

سنگ ها به دلیل مقاومت و پایداری در برابر عوامل مختلف در ساختمان سازی به وفور مورد استفاده قرار می گیرند. در عصر حاضر به دلیل آسان شدن عملیات استخراج سنگ، استفاده از آن در حال گسترش است و در مکان های مختلف ساختمان از آن استفاده می شود.